Głównym celem balansu obuocznego jest zrównanie wysiłku akomodacyjnego. Większość metod uzyskania balansu opiera się o porównywanie jakości widzianych obrazów z oka prawego i lewego. Jednakże należy pamiętać, że zrównanie ostrości jest tylko narzędziem i celem pośrednim.
Metody balansu obuocznego
Istnieje kilka metod przeprowadzenia balansu. Główną różnicą jest sposób w jaki specjalista rozdzieli obraz widziany prawym i lewym okiem. Nie każda metoda nadaje się do badania każdego pacjenta. Warto znać je wszystkie.
Metoda naprzemiennego zasłaniania
Jest to jedna z moich ulubionych metod balansu. Jest prosta do wykonania, ponieważ nie wymaga posiadania specjalistycznych testów oraz akcesoriów i soczewek. Wystarczy zasłonka lub dłoń. Metoda najlepiej sprawdza się do badania przy użyciu oprawy probierczej i kasety okulistycznej. Natomiast można ją również stosować pracując przy foropterze, chociaż osobiście tego nie robię. Jak wspomniałam jest to jedna z moich ulubionych metod, ponieważ jest uniwersalna. Można ją zastosować u pacjentów z zezami, niedowidzeniem i tłumieniem. W przypadku tłumienia inne metody mogą być nieużyteczne. Wadą naprzemiennego zasłania jest fakt, że pacjent porównuje obrazy nie widząc ich jednocześnie. Osoba badana musi przyjrzeć się optotypom i zapamiętać stopień przymglenia obrazu aby zaraz porównywać go z obrazem z drugiego oka. Dla niektórych osób porównywanie obrazów w ten sposób może być trudne.
Wykorzystanie pryzmatów dysocjujących
Optometrysta przy użyciu pryzmatów rozdziela obrazy widziane prawym i lewym okiem w taki sposób aby pacjent widział dwa obrazy jednocześnie. Dzięki temu łatwiej jest porównywać jakość widzenia. Jest to niewątpliwie zaleta tej metody. Pryzmaty wstawiane są przed jednym okiem bazą do dołu, a przed drugim bazą do góry uzyskując rozbicie pionowe. Rozbicie pionowe jest pożądane, ponieważ wymaga najmniejszej wartości pryzmatu w stosunku do rozbicia poziomego. Kolejną zaletą tej metody jest fakt, że można ją łatwo wykonać zarówno przy użyciu oprawy probierczej jak i foroptera.
Na krótkim filmie demonstruję w jaki sposób ustawiać wartość i kierunek pryzmatów na foropterze podczas zajęć dydaktycznych. W tym przypadku celem było wstawienie po 3 pryzmodioptrie przed każde z oczu. Oczywiście wielkość pryzmatów będzie zależała od tego czy prezentujemy jeden rząd optotypów (mniejsze wartości) czy całą tablicę (większe wartości). Jeżeli mamy gabinet wyposażony w rzutnik optotypów proponuje wyświetlić 3 rzędy optotypów różnej wielkości aby przy zmianach ostrości (szczególnie pogarszaniu) obrazów znalazł się rząd, który w dalszym ciągu będzie możliwy do odczytania.
Test trzech linii - przy użyciu filtrów polaryzacyjnych
Test trzech linii niekiedy nazywany testem dwóch linii to kolejne narzędzie do przeprowadzenia zrównania wysiłku akomodacyjnego. Przed prawe i lewe oko wstawiamy przeciwne filtry polaryzacyjne. Wyświetlamy spolaryzowany test, którego część, zwykle jedna linia, będzie widziana tylko prawym okiem, a druga część tylko lewym. W dobrze zaprojektowanych testach znajdują się obszary które widziane są jednocześnie prawym i lewym okiem. Może to być dodatkowa, środkowa linia z optotypami lub ramka w postaci okręgu. Obiekt widziany jednocześnie stanowi element do fuzji, ułatwia pacjentowi oglądanie testu, zabezpieczając go przed „rozjeżdżaniem”. To zdecydowanie mój ulubiony test. Natomiast tak jak wspomniałam wcześniej nie jest on uniwersalny, ponieważ wymaga badania przy foropterze i nie nadaje się do badania pacjentów z zaburzeniami widzenia obuocznego tj. tłumienie.
Izabela Trzcinowicz